فایل htaccess چیست ؟

روی فضای میزبانی، یعنی جایی که محتویات سایت ما قرار می‌گیرند، می‌تواند فایل‌های زیادی وجود داشته باشند. یکی از این فایل‌ها، سند htaccess است. این سند اصولاً مختص وردپرس یا دیگر سیستم‌های مدیریت محتوا نیست. بلکه این سند مخصوص وب سرور، یعنی نرم افزاری است که کار تحویل محتویات سایت به بازدید کنندگان را دارد، است. وب سرورهایی که ممکن است به واسطهٔ فایل htaccess بتوانند کاری را روی هاست شما انجام دهند، یکی Apache و دیگری LiteSpeed است. اگر دقیقاً نمی‌دانید که وب سرور هاست شما چیست، می‌توانید در مشخصات هاست خریداری شده جستجو کنید. یا از پشتیبان هاست پرس‌وجو کنید. چرا مهم است؟ چون اگر وب سرور شما Nginx باشد، به احتمال قوی از htaccess پشتیبانی نمی‌شود. فقط آن دو مورد اول هستند که از این سند پشتیبانی می‌کنند. حالا در ادامه می‌خواهیم به طور دقیق‌تر بدانیم که فایل htaccess چیست ؟

همانطور که گفته شد، مهم‌ترین نرم افزاری که روی یک سرور میزبانی وب می‌تواند وجود داشته باشد، Web Server است. این نرم افزار مثل Apache درخواست‌های بازدید کنندگان را می‌گیرد و حالا با توجه به فایل‌های سایت شما و همچنین داده‌هایی که روی دیتابیس شما قرار دارد و یا حتی اطلاعاتی که در جاهای دیگری وجود دارد، یک نتیجه‌ای را تولید می‌کند و عمدتاً به صورت کدهای HTML و یا کدهایی دیگر که مرورگر می‌تواند آنها را درک کند، به بازدید کننده ارسال می‌کند.

این نرم افزار (Apache یا LiteSpeed) دارای تنظیمات بسیار زیاد و حرفه‌ای است که معمولاً درون فایلی با نام httpd.conf و فایل‌های وابسته قرار دارند. اما مشکل برای کاربران عادی سرور اینجاست که دسترسی مستقیم به این فایل ندارد و این دسترسی فقط در اختیار مدیر کل سرور است. یعنی مثلاً شمایی که یک هاست تهیه می‌کنید، به این سند دسترسی نخواهید داشت. بلکه فروشندهٔ هاست است که می‌تواند آن را کنترل کند. که حتی اگر هم شما هم دسترسی به آن داشته باشید، قطعاً می‌تواند بسیار مخرب باشد!

بنابراین توسعه دهندگان وب سرور به جای اینکه کاری کنند که شما به عنوان کاربرد خرد،‌ نیاز داشته باشید سند اصلی پیکربندی وب سرور را تغییر دهید، با استفاده از یک سند با نام htaccess که به صورت مخفی هم هست، بتوانید رفتار وب سرور را در مواجه با اسناد مختلف در پوشه‌های مختلف روی هاست تغییر دهید. مثلاً زمانی قصد دارید که به وب سرور بفهمانید که مثلاً یک یا چند تا فایل را اصلاً پردازش نکند. یا کاری کند که به صورت مستقیم بازدید کنندگان نتوانند آن را دریافت کنند. یا پردازشگر آن فایل را تغییر دهد. به هر حال خیلی از موارد کنترلی توسط فایل htaccess تغییر می‌یابند.

سند htaccess به صورت مخفی است. در لینوکس فایل‌هایی که با نقطه (.) شروع شوند، به صورت مخفی نمایش داده می‌شوند. پس نام دقیق این سند هم htaccess. است. یعنی باید حتماً یک نقطه در ابتدای آن بگذارید. در غیر این صورت کار نخواهد کرد.

سند htaccess می‌تواند به واسطهٔ File Manager یا FTP ساخته و کنترل شود و در اصل یک فایل متنی ساده است. یعنی شما با یک ویرایشگر متنی چه روی ویندوز و چه روی لینوکس می‌توانید آن را تغییر دهید. این سند در هر کجایی از هاست شما می‌تواند وجود داشته باشد. یعنی اگر یک فایل htaccess درون یک پوشه قرار داشته باشد، دستورات آن روی تمامی فایل‌های آن پوشه و پوشه‌های زیر مجموعه هم اعمال می‌شود. پس به احتمال زیاد سایت شما حتماً یک فایل htaccess روی ریشهٔ هاست را حداقل دارد.

با این توضیحات به نظر می‌رسد که حالا بهتر می‌توانید کارکرد این سند را درک کنید. ما هم در آموزش‌های دیگر سایت خودآموز وردپرس سعی می‌کنیم اطلاعات بیشتری راجع به آن تقدیم شما کنیم. ولی باید بدانید که کدهای موجود در این سند بسیار حساس هستند و کوچک‌ترین اشتباه درون آن می‌تواند کل سایت شما را خاموش کند یا خطای ۵۰۰ را به بازدید کنندگان سایت شما بازگرداند. پس حتماً قبل از تغییرات آن یک نسخهٔ پشتیبان تهیه کنید. در ثانی حتماً با دانش کافی به سراغ ویرایش آن بروید.